Paratyfus is een welgekend probleem bij duivenliefhebbers. De ziekte wordt veroorzaakt door de bacterie Salmonella enterica subspecies enterica serotype Typhimurium variant Copenhagen, de courante naam in de volksmond is paratyfus.
Vaak zijn de symptomen voor een salmonella-infectie vaag. Het kan gaan van diarree, minder eten, vermageren, slechte kweekresultaten, manken, waterige mest, veel drinken tot in het ergste geval sterfte. In veel gevallen echter is niets te zien aan de volwassen dieren. Dit toont aan dat het zeer belangrijk is de (kweek)dieren te screenen zelfs als er geen symptomen zijn.
Duiven geraken geïnfecteerd door bijvoorbeeld wilde duiven. De kiem zal eerst de darm koloniseren en daar vermeerderen. Dit verklaart het eerste symptoom van diarree die gepaard gaat met sterk vermageren van de dieren. Vanuit de darm verspreid de kiem zich verder naar andere organen zoals milt, lever, long en gonaden.
De geïnfecteerde duiven besmetten op hun beurt de andere duiven door de kiem uit te scheiden via de mest. Naast de verspreiding via de mest kan Paratyfus ook via het ei overgedragen worden omdat het zich in het ovarium kan vermeerderen. Veel duiven blijven “dragers” van Paratyfus zonder dat je iets ziet van symptomen. Als er dan een stress moment is (zoals bijvoorbeeld de kweek) kunnen ze de kiem in grote hoeveelheden uitscheiden.
Bij een uitbraak is zeer belangrijk om snel en adequaat te reageren. Om dit allemaal even in een mooi chronologisch overzicht te plaatsen van infectie tot behandeling wordt een casus overlopen.
Anamnese (beschrijving symptomen):
Een doffer van 2 jaar werd aangeboden ter autopsie na sterfte. Bijkomend zaten sommige duiven in hetzelfde hok mager, hadden ze slappe en waterige mest, was er sterfte van nestjongen en dronken de duiven meer dan gewoon.
Op de andere hokken was er niets van symptomen
Autopsie van de doffer:
1. Bevindingen:
Klinisch onderzoek:
De doffer had een normale pluimage, ectoparasieten waren afwezig, de gewrichten zaten zuiver en droog.
Autopsie:
Huid normaal aspect
Kop: Bek normaal aspect en Keelholte normaal aspect
Borstbeen normaal aspect
Borstspieren normaal aspect
Hart en pericard normaal aspect
Ademhalingsstelsel: Trachea normaal aspect, Longen abnormaal aspect (verschillende nodulaire massa’s aanwezig), Luchtzakken normaal aspect
Lever normaal aspect
Milt normaal aspect
Spijsverteringsstelsel: Kliermaag normaal aspect, Spiermaag normaal aspect, Darmen abnormaal aspect (verschillende nodulaire massa’s aanwezig en lichte enteritis), Pancreas abnormaal aspect (verschillende nodulaire massa’s aanwezig)
Nieren normaal aspect
Cytologie:
Standaard werd cytologie gedaan van de lever, milt, nier en longen en gekleurd met Diff-Quick. Er waren bacillen aanwezig in verschillende organen, waaronder milt, lever, nieren en longen. Vaak zijn ze gegroepeerd in clusters en soms komen ze los voor. Bijkomende zijn de bacillen in sommige organen ook intracellulair te zien. Dit voornamelijk in witte bloedcellen, macrofagen.
2. Bijkomende testen:
De volgende organen, nier, lever en long werden getest op Paratyfus. Bijkomend werd ook de mengmest van 2 hokken gecontroleerd op Paratyfus.
Diagnose:
De duif werd gediagnosticeerd met Salmonella. Aan de hand van de letsels, verschillend nodulaire granulomen op meerdere organen zoals darm, pancreas en longen en de symptomen PU/PD, vermageren en sterfte, werd er getest op Paratyfus. Deze uitslag was positief. Ook de mengmest van de verschillende hokken was positief voor Paratyfus.
Behandeling:
De behandeling voor Paratyfus bestaat uit een antibioticakuur na aanleggen van een antibiogram.
Vervolgens wordt er gevaccineerd met het autovaccin gebaseerd op de stam geïsoleerd van de hokken.
Naast de dieren zelf te behandelen zijn hygiënische maatregelen ook zeer belangrijk. Zo is het aan te raden de hokken wekelijks te reinigen en te ontsmetten (eventueel te branden).
Na de behandeling is het aan te raden regelmatig te screenen via mengmest want symptoomloze dragers kunnen het hok herbesmetten.