Waarom spreekt men van uilenkop ziekte? Het is een beeld bij vaak zeer jonge vogels van gezwollen en/of uitpuilende ogen, dit doet denken aan de kop van een uil. Het gaat dus duidelijk om een symptoom en niet zozeer om één specifieke ziekte. Er zijn uiteraard verschillende oorzaken mogelijk die kunnen leiden tot een vogel met een “uilenkop”.
In de praktijk zien we vooral volgende zaken: uitpuilende ogen, zwelling rond de ogen (conjunctivitis), verkleving van de oogleden, vuile neuzen, korsten rond de ogen en ademhalingsklachten. Meestal is er snel na het optreden van de eerste symptomen uitval.
Hieronder geven we een niet-limitatief overzicht van mogelijke oorzaken die het beeld “uilenkop” kunnen verklaren:
1. Virale oorzaak:
Cytomegalovirus: het virus is vooral een probleem bij exotische zangvogels, zoals gouldamadines, Australische en Afrikaanse prachtvinken.
Pokkenvirus: het virus wordt verspreid door stekende parasieten zoals muggen. De parasieten steken vooral op de niet-bevederde delen van de vogel, zoals poten en oogleden. Er treden verdikkingen met korstvorming op ter hoogte van de steekplaats.
2. Bacteriële oorzaken:
Er werden verschillende mycoplasma's beschreven bij verschillende soorten. Zo werd M. gallisepticum gevonden bij vinken met een ooglidontsteking en M. struni bij kraaiachtigen, lijsters en spreeuwen.
Chlamydia psittaci is een bacterie die bij veel verschillende vogels voorkomt. Vaak onder de naam "papegaaienziekte of ornithose". Bij zangvogels zijn de kanaries het meest gevoelig.
Salmonella spp, beter gekend als Paratyphus kan zowel bij inlandse als exoten voorkomen. Deze bacterie kan een heel uiteenlopend beeld geven omdat het systemisch kan voorkomen (in alle organen van de vogel). De oogontsteking die wordt gelinkt met de uilenkop ziekte is maar een klein deel ervan.
Tuberculose en pseudo-tuberculose worden respectievelijk veroorzaakt door Mycobacterium spp. en Yersinia pseudotuberculosis. Net zoals bij Salmonella veroorzaken deze bacteriën conjunctivitis, maar kunnen ze ook heel veel andere symptomen vertonen zoals vermageren, diarree en sterfte.
3. Parasitaire oorzaken:
Steekmuggen steken bij voorkeur de niet-bevederde delen (oogleden). Bij jonge vogels kan hierop een erge ontstekingsreactie volgen met de gekende symptomen als gevolg.
Ter aanvulling vermelden we kort even de schurftmijt (Cnemidocoptes). De mijt komt voor op onbevederde delen zoals poten, rond bek en ogen. Dit zal meer een droog en schilferig uitzicht geven en komt meer voor bij volwassen vogels.
4. Stofwisselingsstoornissen:
Door bepaalde tekorten in de voeding of verhoogde metabolisatie kan er een lokale vochtophoping (oedeem) optreden rond de ogen.
Conclusie
Door dit artikel proberen we vooral aan te tonen dat “uilenkop” geen ziekte op zich is, maar een symptoom die we zien bij verschillende aandoeningen. Daarom zal ook de behandeling sterk afhangen van de oorzaak! Een correcte snelle diagnose is van cruciaal belang voor de grootste kans op herstel. Bij een bacteriële infectie kan een antibioticum (zowel lokaal als systemisch) een oplossing zijn. Bij virale oorzaken kan enkel symptomatisch ondersteund worden. Indien er een ontstekingsreactie is door een muggenbeet kan een lokale ontstekingsremmer een oplossing bieden.
Contacteer steeds uw vogeldierenarts bij vragen of hulp.